“eHealth biedt de mogelijkheid om op een andere manier in contact te treden met patiënten.”
Interview met: Dr. Jasper Schellingerhout van Het Huisartsenteam De Keen
Steeds meer fysiotherapeuten maken inmiddels gebruik van blended zorg en omarmen nieuwe digitale ontwikkelingen ter ondersteuning en versterking van de bedrijfsprocessen. Echter zorgbreed is er meer en meer adoptie voor eHealth oplossingen. Laat u inspireren door Dr. Jasper Schellingerhout, klinisch epidemioloog en huisarts bij Het Huisartsenteam de Keen uit West-Brabant, winnaar van de ‘Uw Zorg online award 2020’ voor meest online huisartsenpraktijk van Nederland.
De kloof tussen wens en inzet van eHealth oplossingen
“Ik ben bij toeval in aanraking gekomen met eHealth. Enkele jaren geleden viel het mij in de jaarlijkse eHealth monitor van NICTIZ op dat er cijfermatig een groot gat zat tussen de wens van patiënten om eHealth oplossingen te gebruiken (60-70%) en het daadwerkelijke gebruik van eHealth tools in onze huisartsenpraktijk (5-10%). Vanuit mijn wetenschappelijke achtergrond werd ik nieuwsgierig of ik het verschil kon verklaren. Door die nieuwsgierigheid en de mogelijkheden die eHealth biedt bij de huidige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt –het dreigend tekort aan doktersassistenten en huisartsen- ben ik me in het onderwerp gaan verdiepen: waarom is de behoefte er wel, maar lukt het niet? Wat gebeurt er als we het onderwerp meer aandacht geven? Wat zijn de belemmerende factoren voor een succesvolle eHealth implementatie?”
Alle tools voor een succesvolle eHealth aanpak zijn aanwezig
“In onze praktijk werken wij met 4 praktijkhoudende huisartsen. Toen wij eHealth tools wilden gaan implementeren, merkten wij dat de tools het probleem niet zijn. Alle mogelijkheden zijn technisch goed doorontwikkeld. Via een beveiligde portal kunnen patiënten online afspraken maken, herhaalrecepten aanvragen, middels eConsults de huisarts raadplegen en ook labuitslagen ontvangen. De benodigde cultuuromslag bij de zorgverleners en medewerkers bleek de belemmerende factor. U moet mensen echt de drempel over helpen en ze de voordelen laten ondervinden. En dat begint bij de zorgverleners zelf.”
Aannames eHealth bespreekbaar maken
“Voor een succesvolle eHealth implementatie is het belangrijk dat de basis goed is geregeld. Daar heeft u commitment van het hele team voor nodig. Weerstand voor het onbekende speelt daarbij een belangrijke rol. Het is goed om alle aannames uit te spreken. Zo leefde de aanname dat patiënten vanwege het gemak van de eHealth tools veel vaker in contact zouden treden met de huisarts. Maar laat ik het ombuigen: wil een patiënt per se langskomen? Wij hebben ervaren dat patiënten juist heel vindingrijk zijn om níét langs te hoeven komen. Deze tools bieden de mogelijkheid om op een andere manier in contact te treden, maar dat betekent niet dat patiënten vaker gaan langskomen of een hogere tijdsbelasting vormen.”
De voordelen van een traditioneel versus eHealth consult
“Laten we in eerste instantie uitgaan van een ‘traditioneel scenario’.
Een patiënt ondervindt een klacht en belt tijdens de daarvoor gestelde tijd met de doktersassistent, bespreekt de klachten en maakt de afspraak. Een telefonisch gesprek duurt ongeveer 3 minuten en kan enkel als de praktijk open is. De patiënt moet vervolgens op een bepaalde tijd langskomen voor een consult. Dit kost de arts gemiddeld 10 minuten, de patiënt is dankzij de reistijd meer tijd kwijt. Soms volgt een verwijzing naar een specialist of dient de patiënt na afloop door de huisarts (soms meermaals) gebeld te worden met de uitslag.”
Scenario waarin eHealth tools een rol spelen
“Het scenario waarin eHealth tools een rol spelen, ziet er heel anders uit. Stel de patiënt ondervindt de klacht s’ avonds, dan kan hij direct online een vraag stellen aan de arts. Deze beantwoordt vervolgens de vraag op elk gewenst moment. De a-synchroniciteit is een ondervonden voordeel door arts en patiënt; zij hoeven niet gelijktijdig beschikbaar te zijn om een klacht te bespreken. Dit digitale contact kan in sommige gevallen al toereikend zijn. Behoeft het vervolg toch een consult, dan kan de afspraak meteen online in de digitale agenda worden ingepland. Kanttekening: die agenda moet niet enkel technisch goed ingeregeld zijn, maar er moeten ook consequent afspraken open worden gelaten voor online patiënten. In het geval van een daarop volgend bezoek aan een specialist, kan de huisarts de uitslagen digitaal doorgeven aan de patiënt of soms in een beveiligde omgeving beschikbaar maken. De patiënt kan de uitslagen bekijken als het uitkomt.”
Online dokteren met Dokter Google
“Het fenomeen ‘Dokter Google’, waarbij mensen zelf online gaan dokteren, is van toepassing in zowel het traditionele als het eHealth scenario. Het is belangrijk om hier als zorgverlener goed sturing aan te geven. In het traditionele scenario kan de assistente tijdens een telefoongesprek een klacht bespreken, in de digitale agenda zullen de gemelde klachten nagelezen dienen te worden. De vorm is anders, maar het fenomeen is voor beide scenario’s gelijk.”
eHealth verbetert inhoudelijke structuur en samenwerking
“De inzet van online zorg tools geeft de relatie tussen zorgverlener en patiënt anders vorm. Ook tussen zorgverleners onderling kunnen de inhoudelijke structuren veranderen. Op dit moment is nog veel informatie gedubbeld. Metingen worden door de huisarts gedaan en later nog eens door de specialist. De digitale uitwisseling van gegevens is een belangrijke stap. Ook meedenk consults tussen zorgverleners onderling kunnen de zorg voor een patiënt verbeteren.”
Verleid mensen eHealth oplossingen te gebruiken
“Op dit moment komt in onze praktijk meer dan 50% van alle afspraken en aanvragen voor herhaalrecepten digitaal binnen en zijn er dagelijks 35 eConsults. De telefoonbelasting voor de assistentes is met 20% gedaald en ook de wachttijd voor de patiënten die op traditionele wijze een afspraak willen maken. De basis staat goed en de cultuuromslag heeft inmiddels vorm gekregen door de ondervonden voordelen. Maar hoe verleidt u patiënten om eHealth toepassingen te gaan gebruiken? Allereerst is de bereidheid er al wel, maar is de onbekendheid van de beschikbaarheid en de voordelen van eHealth tools het probleem. Om patiënten te attenderen op de mogelijkheden is actief communiceren heel belangrijk. Het gaat niet vanzelf! Wij sturen nieuwsbrieven aan patiënten, vermelden onze eHealth tools op de website en communiceren over de tools op het wachtkamer informatiescherm. Daarnaast attenderen wij iedere patiënt tijdens een consult persoonlijk op de voordelen die het hem of haar kan bieden. Hoe makkelijker het gebruik en hoe aanlokkender de voordelen, hoe beter het gebruik opgepakt zal worden.
Daarna gaat het balletje vanzelf aan het rollen, ook via mond tot mond reclame.”
eHealth steeds gebruiksvriendelijker voor alle doelgroepen
“Wij krijgen dagelijks positieve feedback van onze patiënten. Wat we niet hadden kunnen voorspellen, is het zeer positief ervaren gebruik door anderstaligen. Google Translate biedt hen de mogelijkheid om online veel beter de ervaren klachten te beschrijven. De tools worden relatief vaker gebruikt in de leeftijdscategorie 30-50 jaar, maar ook 60-70 jarigen weten steeds beter hoe een website werkt en beschikken over een smartphone.
De apps werken steeds gebruiksvriendelijker. Geen twee factor authenticatie meer, maar enkel een 5-cijferige pincode. En we verplichten patiënten tot niets. De ‘ouderwetse’ manier is nog beschikbaar. De cijfers vertellen ons echter dat inmiddels de ‘nieuwe’ manier de overhand aan het krijgen is.”
Toekomstige ontwikkelingen in de online zorg
“Betrouwbaarheid van informatie is in het digitale tijdperk een steeds belangrijker onderwerp. Er is geen keurmerk dat ervoor garant staat dat online informatie of een online functionaliteit ook echt betrouwbaar is.
Nu wordt online informatie nog vaak direct aan de huisarts gespiegeld. Het portaal van de zorgverlener is een prima plek om betrouwbare informatiebronnen en apps te zetten, wat voor patiënten ook meteen een soort keurmerk geeft.
Binnen ons vakgebied zien we allerlei initiatieven ontstaan om meetwaarden op afstand te kunnen gaan opnemen, de ontwikkeling van een triagefunctie om te bepalen of een consult nodig is of advies toereikend kan zijn en in samenwerking met CZ hebben we SkinVision beschikbaar gesteld in ons portaal, een app waarmee u verdachte huidplekken zelf kunt controleren..
Er zijn ook veel projecten om meer modules aan te bieden voor chronische (zelf)zorg, zoals een tool die online het bewegen motiveert en stimuleert.”
Ontwikkel eHealth tools samen met zorgverleners
“Uitgangspunt is dat alle toekomstige ontwikkelingen op het gebied van eHealth voortkomen vanuit een concreet probleem dat opgelost kan worden. We moeten ervoor waken ons niet te laten leiden door zomaar een leuke app of functionaliteit die beschikbaar komt. Het is belangrijk dat zorgverleners goed betrokken worden bij de ontwikkeling van diverse initiatieven. Er moet mét de zorgverlener gedacht worden en niet vóór de zorgverlener. Net zo goed als dat de zorgverlener niet vóór een patiënt moet denken.
Het enthousiasme en de technische mogelijkheden om online zorg steeds verder te ontwikkelen zijn er zeker. We moeten nu eerst mensen over die digitale drempel heen helpen én zorgen dat de basis goed staat.”
Tips voor succesvolle implementatie
Samengevat zijn Dr. Jasper Schellingerhout zijn belangrijkste implementatie tips van EHealth binnen de praktijk:
- Breng de eHealth-mogelijkheden duidelijk onder de aandacht van patiënten;
- Check bij elke patiënt of hij/zij interesse heeft in de online mogelijkheden;
- Geef patiënten een instructiefolder mee tijdens een consult hoe zich aan te melden bij het online portaal;
- Spreek met patiënten concreet af eConsults in te zetten voor bepaalde follow-up van een consult;
- Spreek doelen met het team af voor gebruik van eHealth en monitor deze.