Hoe zetten we technologische innovaties in om het nieuwe zorgproces vorm te geven? Dat is waar Menno Jansen, Strategisch Programmamanager Zorginnovatie bij Zorgverzekeraar CZ, zich dagelijks mee bezighoudt. Samen met zorgaanbieders wordt een nieuw zorgproces vormgegeven waarin de zelfsturende rol van de zorgafnemer, ondersteund door eHealth oplossingen, meer en meer centraal komt te staan.
Dit interview met Menno Jansen is gehouden vlak voor de uitbraak van het coronavirus in Nederland. CZ ziet dat zorgverleners nu noodgedwongen maar wel positieve ervaringen opdoen met het bieden van de benodigde zorg op afstand. Zij helpen zorgverleners dan ook graag bij de implementatie van zorginnovaties. Juist nu.
1. Welke ontwikkelingen in de zorg hebben ervoor gezorgd dat online zorginnovatie een strategisch speerpunt vormt voor CZ?
“Nederland heeft te maken met vergrijzing en een steeds grotere zorgvraag. Vanuit de zorgvraag bekijken wij of online middelen een oplossing kunnen bieden.”
Capaciteitsproblemen bij ziekenhuizen
“In de ziekenhuiszorg signaleren wij bijvoorbeeld al de capaciteitsproblemen die de groei van chronische patiënten met zich meebrengen. Ziekenhuizen kunnen alle chronisch zieken op de traditionele manier niet meer aan. Online tools kunnen de zorg ondersteunen om deze groep vanuit een thuissituatie te helpen. Door hiermee ziekenhuisbezoeken en -opnames te beperken, creëer je ruimte voor acute zorg.”
Arbeidsmarktproblematiek
“Naast de toenemende zorgvraag is er de arbeidsmarktproblematiek. Er zijn te weinig huisartsen en de werkdruk en de lengte van de wachtlijsten nemen toe. Zorginnovatie is noodzakelijk om het zorgproces in de toekomst vorm te kunnen geven en betaalbaar te houden.”
Gebrek aan huisartsen
“In bepaalde regio’s is het gebrek aan huisartsen al een serieus probleem. Een digitale tool, zoals een eConsult, kan onnodige bezoeken afvangen. Ook voor de GGZ kunnen eConsults, online modules en blended care een rol gaan spelen bij het helpen van patiënten met lichtere klachten.”
“In de toekomst zal artificial intelligence de zelfregie van patiënten steeds verder vergroten en de traditionele zorg ontlasten.”
2. Wat is de rol van CZ in de ontwikkeling/implementatie van innovatieprojecten?
“Om innovatieprojecten vorm te kunnen geven, zoeken wij binnen de zorgaanbieders actief naar de koplopers op het gebied van eHealth en online zorg. Wij faciliteren daarbij in kennis en geld. Samen vormen wij een coalitie middels een meerjarencontract. Een transitie kost tijd, net als de technologische ontwikkeling van een innovatie en vergeet daarbij niet de benodigde cultuurverandering. In deze tijd past het om vooral te kijken naar de eindgebruiker. Maar hoe past dit in het huidige verdienmodel van de zorgaanbieder? Het is belangrijk om hierover in gesprek te blijven met elkaar.”
Innovatieprojecten met koplopers in de zorg
“De lessons learned vanuit de innovatieprojecten met de koplopers passen we vervolgens toe in onze rol als adviseur richting de gehele zorgbranche. In de veelheid van mogelijkheden en oplossingen is het voor zorgverleners lastig te beoordelen wat een effectieve tool binnen hun specifieke zorgproces zou kunnen zijn. In de beoordeling van projecten werken we samen met instituten waardoor we standaarden kunnen gebruiken en objectief de impact kunnen garanderen.”
3. Wat zijn de succescriteria voor een innovatief idee om in aanmerking te komen voor subsidie vanuit CZ?
“Het belangrijkste criterium: een innovatie moet klinisch bewezen zijn. De kwaliteit van zorg staat ten alle tijden voorop. De schaalbaarheid van de oplossing is ook iets waar wij kritisch naar kijken. De kosten, de kwaliteit en de toegankelijkheid: alles moet in balans zijn.”
4. Welke concrete zorginnovatie projecten lopen er momenteel?
“Ik kan een aantal mooie voorbeelden noemen. Ik ben zelf het meest trots op SkinVision, een app die wij zelf hebben geïnitieerd vanuit de groeiende huidproblematiek en die wij gratis aanbieden aan verzekerden.”
De Skinvision app
“Deze app helpt mensen om via hun mobiel vlekjes die zij niet vertrouwen te kunnen beoordelen aan de hand van een enorme, door specialisten, beoordeelde database. Dit is écht een andere manier van zorg aanbieden. Mensen hebben letterlijk dermatologische expertise in hun broekzak en kunnen zelf tijd-, en plaatsonafhankelijk de regie nemen en bewust met hun gezondheid aan de slag gaan. Zo kun je problemen in een later zorg stadium voor zijn.”
App de Dokter en de Verpleegkundige
“App de Dokter – gratis beschikbaar voor verzekerden van Just, een label van CZ- richt zich op de groep verzekerden die gaan voor online gemak. CZ verzekerden kunnen gratis gebruik maken van App de Verpleegkundige. Beide apps bevatten een chatfunctie en een videoconsult functionaliteit.”
App de Fysio
“Vanuit de App de Dokter / Verpleegkundige oplossing, is het idee ontstaan om een App de Fysio versie te overwegen; een online check ter beoordeling van ondervonden klachten. Blijkt een klacht van lichte aard en is zelfmanagement de oplossing, dan wordt zorg aangeboden via thuis modules met op de achtergrond de fysiotherapeut vanuit een coördinerende en evaluerende rol. Momenteel zijn wij met de voorlopers een werkend business model aan het uitwerken. Maar het is belangrijk dat alle partijen op tijd aangehaakt zijn om de verandering door te maken. Zelfregie is de toekomst.”
5. Welke andere digitale oplossingen zouden een toegevoegde waarde kunnen bieden binnen de fysio branche?
“In het behandeltraject is het technisch mogelijk om veel meer data te verzamelen, bijvoorbeeld middels video-opnames en het gebruik van sensoren. Door deze metingen goed en uniform in databases vast te leggen, wordt het mogelijk om kennis landelijk te delen en om op basis van data-analyse de zorg- en behandelplannen nog beter individueel af te stemmen. De data kan daarnaast gebruikt worden om een triage op afstand mogelijk te maken (zoals bijvoorbeeld in een beslisboom in App de Fysio).”
6. Wat zijn belangrijke lessons learned met betrekking tot een succesvolle implementatie van eHealth oplossingen in het zorgproces?
“Het inrichten van nieuwe toekomstbestendige zorgprocessen betekent dat je iets van het oude proces moet durven loslaten. Hetzelfde blijven doen en enkel aanvullen met een appje, gadget of smartwatch functionaliteit leidt niet tot een volwaardige integratie. De keuze voor een verandering in het zorgproces benodigt een cultuuromslag en heeft grote impact op het werkproces. Dat is spannend. Daar moet je voor open staan als zorgverlener. eHealth moet op termijn in de haarvaten van een zorgorganisatie komen te zitten. Maar het hoeft niet allemaal morgen vorm te krijgen. Heb vertrouwen in de patiënt en het nieuwe zorgproces waarin hij meer en meer de regie zal kunnen nemen.”
7. Als een fysiopraktijk een innovatief idee heeft, hoe kunnen zij dan in aanmerking komen?
“Wij staan altijd voor open voor innovatieve ideeën. Op onze site https://www.cz.nl/zorgaanbieder/zorginkoopbeleid/zorginnovatie/uw-idee-over-zorginnovatie staan de randvoorwaarden om een idee aan te kunnen melden. Elk idee wordt serieus beoordeeld. Zoals gezegd zoeken wij die voorlopers. Zo’n project vraagt echt wel iets van je. In een samenwerking bieden wij niet enkel een zak geld. Een project vraagt lef en risico vanuit beide partijen. Maar samen met zorgverleners en patiënten gaan we ervoor om te zorgen dat er zelfregie komt bij de patiënten en dat er een ontlasting komt van de zorgverlener.”