In een samenleving waar de zorg en zorgverleners steeds meer onder druk komen te staan, is het noodzakelijk dat we op zoek gaan naar alternatieve manieren om deze zorg in te richten. Samenwerken is daarin een onmisbaar aspect. Alleen, hoe pakt u het aan? We zien veel mooie initiatieven ontstaan, die om welke reden dan ook weer doodbloeden. Kortom: wat is er nodig om een samenwerking te laten slagen? Voor MedischOndernemen hebben wij de cruciale succesfactoren op een rijtje gezet.
Succesfactor 1: Bepaal de gemeenschappelijke deler
Of het nu gaat om het bieden van de beste patiëntenzorg of het ontwikkelen van nieuwe behandelmethoden; samenwerking tussen verschillende zorgverleners en disciplines is essentieel en kan helpen de zorg toegankelijker en efficiënter te maken. Daar zijn de meeste zorgverleners het over eens. Nu is de hamvraag, hoe pakt u het aan? Als voorbeeld nemen we toegankelijkheid als gemeenschappelijke deler.
Met toegankelijkheid als doel, is het belangrijk om de patiënt centraal te stellen. Welke wensen en behoeften heeft uw patiënt? Wat is er nodig om deze behoeften te bedienen en kan jouw zorgorganisatie hier zelf in voorzien? Een efficiënt behandeltraject levert immers veel voordelen op voor uw patiënt, maar ook voor u als zorgverlener. De patiënt kan sneller en effectiever behandeld worden en wordt niet meer ‘van het kastje naar de muur gestuurd’; als zorgverlener kunt u tijdsefficiënter werken en draagt u bij aan het hooghouden van de kwaliteit in de zorg. Door dit steeds in gedachten te houden, heeft u een belangrijk uitgangspunt om met alle betrokken partijen aan de slag te gaan.
“Veel samenwerkingen bloeden dood, als de bodem van de subsidiepot is bereikt.”
Succesfactor 2: De strategie moet duidelijk zijn
Een samenwerking werkt alleen als voor alle betrokken partijen de strategie duidelijk is. Wat is de koers? Waar willen we naartoe? De route en hoofdlijnen moeten voor iedereen helder zijn. Met een heldere strategie, weet elke betrokkene waarom bepaalde keuzes en beslissingen genomen worden. Pas als dit goed staat, weet je wie je allemaal nodig hebt om het voor elkaar te krijgen. Vergeet hierbij ook zeker niet het verdienmodel voor alle betrokken partijen. Laten we eerlijk zijn, we willen allemaal het beste voor de patiënt, maar je wilt er financieel niet op inleveren. Houd er dus rekening mee dat uw samenwerkingspartners datzelfde ervaren. Veel samenwerkingen bloeden namelijk ook dood, als de bodem van de subsidiepot is bereikt. Het samenwerkingsverband kan dus alleen maar slagen als de doelstellingen ook terugkomen in de strategische- en jaarplannen van de individuele organisaties. Organisaties moeten niet alleen participeren in de regionale samenwerking, maar ook de concrete vertaalslag maken naar de eigen strategische koers en jaardoelen.
Succesfactor 3: Leg de verschillende belangen bloot
De maatschappelijke behoefte en de gemeenschappelijke deler die tot een regionaal samenwerkingsverband leiden, liggen niet altijd in lijn met de verschillende organisatiebelangenen. Betrokken partijen kunnen tegenstrijdige belangen hebben. Het is dus heel erg belangrijk om in een vroeg stadium vast te stellen wat de verschillende belangen zijn, want ook al kan een betrokken partij zich vinden in de gedeelde deler en de gekozen strategie, kan het bij het uitvoeren toch tot onenigheid leiden als dit niet helder is. Dit kunt u bijvoorbeeld terugzien in samenwerkingsverbanden waarin op bestuurlijk/beleidsmatig niveau steeds opnieuw allerlei vragen worden gesteld, er geen duidelijke doelen geformuleerd worden, acties uitgezet worden of er eindeloos gediscussieerd wordt over budgetten.
Succesfactor 4: Maak een goede rolverdeling
We hoeven er niet om te liegen: sterke en zwakke punten hebben we allemaal. De kunst zit hem juist in elkaars sterke punten signaleren en goed benutten. Een belangrijke stap naar een goed samenwerkingsverband is dus de sterke en zwakke punten van alle betrokken partijen helder voor ogen te hebben. Wat gaat er goed en wat zou beter kunnen? Missen jullie ergens kennis of mankracht waardoor uw patiënt niet effectief genoeg behandeld kan worden? Welke regels en processen werken omslachtig of vertragend? Door dit eerst helder intern met alle betrokkenen in kaart te brengen, weet u ook wat er nodig is aan mankracht binnen het samenwerkingsverband om het te laten slagen. Hierdoor ontstaat er een projectteam waarbij iedereen elkaar aanvult, niet alleen vakinhoudelijk, maar ook om bijvoorbeeld contacten te leggen met andere zorgverleners, gemeenten of bedrijven die een rol kunnen vervullen in het regionale samenwerkingsverband. U hebt in een projectteam in elk geval een gezonde combinatie van denkers en doeners nodig, anders blijft u in cirkels draaien.
Succesfactor 5: Zorg voor gelijkwaardigheid
In regionale samenwerkingen participeren vaak partijen die niet gelijk zijn in kennis, kunde en financiële draagkracht. Uiteindelijk komt altijd de vraag op tafel: ‘Wie betaalt wat?’ Het gevaar is hierbij dat vervolgens ‘wie betaalt, bepaalt’ het leidende principe wordt. Een heel gevaarlijk fenomeen als je een gelijkwaardige samenwerking wilt bereiken. Daarnaast is een veelgenoemde valkuil dat door de veelheid van samenwerkingspartijen, besluiten niet effectief en snel genomen worden. Zorg dus dat de rolverdeling uit de vorige succesfactor staat als een huis en iedereen daar de vrijheid en verantwoordelijkheid krijgt om zich te ontfermen over zijn onderdeel binnen de geschetste kaders. Zoek daarom bij een regionale samenwerking ook aansluiting met het bedrijfsleven. Het bedrijfsleven kan slag- en innovatiekracht leveren, maar hebben ook andere inzichten en kunnen innovatieve oplossingen aanreiken. Neem ook zorgverzekeraars en gemeenten mee in de samenwerking. Zorgverzekeraars en gemeenten kunnen initiatieven financieel ondersteunen. Let alleen hierbij heel erg op dat ze niet de regie uit handen nemen, maar echt faciliterend werken in het voorzien van kennis en financiële middelen.